ناودانی سقف شیروانی چیست؟
ناودانی سقف شیروانی در ساختمانهای سنتی ایرانی، یک سیستم در نظام تهویه محیط است که به منظور رفع رطوبت و بوی نامطبوع در فضاهای داخلی ساختمان، ایجاد شده است. این سیستم در اکثر ساختمانهای سنتی شهری و روستایی قابل مشاهده است.
ناودانی سقف شیروانی عبارت است از نظامی که در آن در سقف ساختمان، ناودانهایی به صورت شبکههایی از جدولکهای چوبی ایجاد میشود تا بتواند هوا به آسانی در فضای داخلی ساختمان جریان پیدا کند. این نظام به کاهش رطوبت و بوی نامطبوع در فضای داخلی کمک میکند و در بسیاری از موارد، مانع از رشد قارچ و پوسیدگی چوب ساختمان میشود.
از نکات قابل توجه در ناودانی سقف شیروانی، میتوان به شیب دادن سقف و ایجاد خطوط چوبی عمود بر روی سیستم ناودانی اشاره کرد. این خطوط چوبی از روی نوارهای چوبی روی سیستم ناودانی استوانهای به صورت عمودی نصب میشوند و طول آنها به عرض ساختمان بستگی دارد.
در نهایت، ناودانی سقف شیروانی یکی از نظامهایی است که توانسته است در ساختمانهای سنتی ایرانی، بیش از قرنی از پایداری خود را ثابت کند. این سیستم در شرایط فضایی مردم ایران که با رطوبت بالایی روبرو است، میتواند به بسیاری از مشکلات رطوبتی و بوی نامطبوع در ساختمانها کمک کند.
تاریخچه و ریشههای ناودانی سقف شیروانی
سقف شیروانی یکی از دستاوردهای بزرگ معماری شرقی است که از نزدیک و دور خودروهای گردشگری را به سوی خود جذب میکند. این سقف که به دلیل زیبایی و مقاومت خود به عنوان یک اختراع در معماری شناخته میشود، در ایران و بخشهایی از آسیای میانه نشر یافته است.
تاریخچه سقف شیروانی به قرن هفتم میلادی برمیگردد؛ زمانی که این سقف برای اولین بار در بنایی باستانی در شهرک شیروانی در شمال ایران به کار گرفته شد. از آنجا که نام شیروانی از شاه ایرانی به همین نام ست، بناهای بیشتر با این سقف به کار گرفتند.
ریشههای طراحی و ساخت این سقف در مرزی بین هنر، ریاضیات، هندسه و فیزیک قرار دارد. اگرچه هر کدام از این رشتههای علمی مختلف از ابتدا به شکل مستقل در ساختمانها به کار نمیروند؛ اما سالاندازه تشابه بین آنها وجود دارد و همکاری بین آنها برای طراحی سقف شیروانی بسیار مهم است.
طراحی سقف شیروانی بر اساس مدل هندسی مستطیل، مربع و ایجاد مجموعهای از مثلثات است که ویژگی آنها این است که همواره فاصله معیار آنها یکی است.این مجموعهای از شکلهای هندسی به دلیل ترکیب دقیق طراحی و یکپارچگی داخلی و خارجی آنها میتوانند ظاهری بسیار زیبا و جذاب را به ساختمان ببخشد.
به طور خلاصه، سقف شیروانی نمونهای از پیوند بین هنر و علوم ریاضیات و فیزیک است که به دلیل تنوع و شکوفایی هنری و همچنین مقاومت و استحکام که در مقابل نیروهای جوی، نیروی زلزله و دیگر نیروهایی که ممکن است بر آن تأثیر بگذارند، دارد، از توجه ویژه معماران واژگون شده است.
نحوه استفاده و نصب ناودانی سقف شیروانی
ناودانی سقف شیروانی، یکی از روشهای شیب دار کردن سقف برای جلوگیری از تجمع آب و فرو ریختگی آن است. نصب ناودانی سقف شیروانی برای ساختمانهای با سقف شیروانی بسیار حیاتی است؛ زیرا عدم استفاده از آن، میتواند باعث آسیب به ساختمان و آسیب به تنظیم کارایی آب باری شود.
نحوه نصب ناودانی سقف شیروانی بسیار ساده است. ابتدا ناودان هایی را که از جنس فلزی هستند، در جایی متناظر با نقاط سر بلندی در شیروانی سقف قرار میدهیم، و برای ایمنی بیشتر، آنها را با پیچهایی در سقف متصل میکنیم. سپس، با ایجاد یک روشنایی مناسب، دقت نموده و ناودان ها را در خط مطلوبی قرار دهید.
در ادامه، تراشههایی از شیروانی ساختمان را برش میدهیم و تا کنار ناودان های سقف میچسبانیم، تا آب روی سقف به سمت ناودان ها روانه شود. سپس، با استفاده از یک کاشی، مسیر سرریز آب روی شیب شیروانی را به ناوادان ها تخته خواهیم کرد.
نصب ناودانی سقف شیروانی، یک اقدام ساده اما بسیار حیاتی برای حفظ امنیت و کارایی ساختمان است. با اجرای این عملیات به درستی، میتوانیم به جوامع و خانوادههایی که در ساختمانهای شیروانی زندگی میکنند، خدمت رسانیم و زندگی آنان را ایمنتر کنیم.
مزایا و معایب ناودانی سقف شیروانی
سقف شیروانی، یکی از رایجترین نوع سقفها است که برای ساختمانهای مسکونی، تجاری و صنعتی استفاده میشود. این نوع سقف دارای دو مزیت کلیدی است؛ اولاً اینکه زیبایی و شکوهی خاص به ساختمان میبخشد و دوماً که ساختن آن به راحتی انجام میپذیرد. با این حال، ناودانی سقف شیروانی، مزایایی را به همراه دارد که باید در نظر گرفته شود.
اولین مزیتی که باید به آن اشاره کنیم، عدم یکنواختی در کیفیت ناودانها است. ممکن است که برخی از ناودانها با پایینترین کیفیت تهیه شوند و در نتیجه بعد از گذشت زمان، به سفیدی در آینده درآیند. دومین مساله، نبودن هیچ گونه پوشش مانند نمرهبندی معمولی است. این باعث میشود ناودانها در برابر رطوبت و آب مقاوم نباشند و به راحتی خراب شده و صدمات جدی به ساختمان وارد کنند.
با این حال، ناودانی سقف شیروانی، دارای مزایایی هم است. این نوع سقف، بسیار زیبا و بصری است و به راحتی میتواند طراحی شود تا به استایل مورد نظر ساختمان شخصیت بدهد. همچنین، ناودانی سقف شیروانی ، سبب سهولت در تهویه مطبوع و نورپردازی ساختمان میشود. به کل، ناودانی سقف شیروانی یک راه بسیار خوب برای افزایش ظاهر و استایل ساختمان است؛ با این حال، عدم استحکام و پوشش دهی ضعیف آن، احتمال صدمات جدی به ساختمان را بالا می رود.
معایب و مشکلات مرتبط با نصب ناودانی سقف شیروانی
نصب ناودانی سقف شیروانی، یکی از شیوه های مورد استفاده برای جلوگیری از ورود آب به داخل ساختمان است. با این حال، انجام این کار به همراه نواحی مختلفی از مشکلات و معایب مرتبط است که در زیر به تفصیل به آن ها پرداخته می شود.
یکی از مشکلاتی که در هنگام نصب ناودانی سقف شیروانی رخ می دهد، نحوه نصب و ارتفاع آن است. دقت نکردن به این مسئله می تواند به شدت تاثیرات منفی بر روی ظاهر و کاربری ساختمان داشته باشد. علاوه بر این، نقص هایی مانند عدم نصب مناسب ناودانی و یا نبودن سطح صاف در ناودانی ها وجود دارد که باعث شکل گیری حشرات و کفش های زغالی می شود و در نتیجه به مشکلات مربوط به بهداشت و تمیزی منزل منجر می شود.
در مواردی هم می توان به رطوبت و هنگام ورود آب به ساختمان اشاره کرد. نصب ناودانی سقف شیروانی نهایتا به دلیل عدم نصب درست و بدون برنامه ریزی مناسب می تواند کیفیت سازه را تحت تاثیر قرار دهد. بدون یک نصب درست، خرابی در ساختمان بعدا می تواند باعث هزینه های پرداختی برای نصب و تعمیر مجدد ناودانی ها گردد.
به نظر می رسد که برای اجرای نجوای نصب ناودانی سقف شیروانی، باید به مواردی اشاره کرد که ممکن است مشکلات را شامل شود. در بسیاری از موارد، عدم نصب درست و بدون برنامه ریزی مناسب می تواند به مشکلات در زمینه بهداشت و تمیزی منزل و همچنین کیفیت سازه منجر شود. بهتر است قبل از نصب، مطمئن شوید که تیم نصب با دانش کافی و تجربه مناسب برخوردار است و همچنین کیفیت مواد با مارک خوب استفاده شده باشد.
مقایسه ناودانی سقف شیروانی با سقف های دیگر
سقف شیروانی یکی از انواع سقف های بسیار زیبا و با شکوه است و در ساختمان های تاریخی مختلف به صورت گسترده مورد استفاده قرار گرفته است. با این حال، در مقایسه با سقف های دیگر، ناوادانی سقف شیروانی نیز برای دارا بودن ویژگی های خاص و متمایز از دیگر سقف ها شناخته شده است.
از مزایای سقف شیروانی ناوادانی میتوان به زیبایی و ارزش معماری ان ، تحمل بار اضافه، انعطاف پذیری بالا، عدم نیاز به ستون های پشتی، طول عمر بالا و ... اشاره کرد. در حالی که در سقف های سنتی خاورمیانه و مصر و نیز ساختمان های قدیمی خاور دور، ابتدا از بام های برجسته ساده استفاده می شد، در معماری اسلامی، سقف شیروانی به عنوان یک گام بلند ساختاری مطرح شد و به بالاترین روزنه ادامه یافت.
در مقابل، سقف های دیگری مانند سقف های مسطح و کمربندی شده ممکن است از نظر زیبایی ارزش کمتری داشته باشند و برخی از صفات سقف شیروانی همچون ارزش معماری و تحمل بار اضافه را نداشته باشند. همچنین، سقف های مسطح ممکن است برای پوشش ساختمان هایی با مساحت بزرگ بسیار اقتصادی تر باشند، اما با عدم داشتن انعطاف پذیری سقف شیروانی می توانند برای ساختمان هایی با زاویه های پیچیده و مهیج، عدم انعطاف پذیری داشته و به راحتی نتواند به اقامت سازگاری داشته باشند.
به طور کلی، در مقایسه با سقف های دیگر، ناوادانی سقف شیروانی به دلیل داشتن ویژگی های خاص خود، همچنان در معماری و ساختمان دارای ارزش محسوب می شود.